Bouwen van carnavalswagens in Schaijk

Sommige mensen, die komen waarschijnlijk niet uit Schaijk, weten niet hoe dat een carnavalswagen in Schaijk gemaakt wordt. Ik zal proberen het een en ander uit te leggen. Iedere club houdt er zijn eigen methodes op na. Dit is in de loop der jaren ook behoorlijk veranderd. Vroeger werd er veel met hout gewerkt, tegenwoordig wordt alles gelast. Dit heeft vele voordelen: er is meer mogelijk, je kunt complexe bewegingen maken, over het algemeen is het sterker. (ligt eraan wie er last red.)

Allereerst wordt er een idee verzonnen.
Dit kan een aktueel idee zijn of een ‘open’ idee. Aktuele ideeen zijn voor wagenbouwers moeilijker uit te beelden. Dit komt omdat wagenbouwers gemiddeld 3 maanden bezig zijn om hun wagen te bouwen. Tegen de tijd dat het optocht is, kan het idee al verouderd zijn of erger nog niet meer kloppen. Ook komt erbij dat er veel mensen buiten Schaijk naar de optocht komen kijken en die hebben geen idee waar het in de plaatselijke politiek om gaat. Over het algemeen zie je in Schaijk ‘open’ ideeën.

Uitwerken idee
Meestal komen de lasser(s) en de vormer(s) bij elkaar om te kijken wat mogelijk is. Over het algemeen blijkt wat er getekend is niet uitvoerbaar vanwege problemen met de maten, de beweging of dat het teveel werk is. Door verschillende clubs wordt er gebruik gemaakt van een bouwtekening. Een bouwtekening is een leidraad, niet het uiteindelijke product. Er wordt wel naar gestreefd om de wagen zoveel mogelijk op de tekening te laten lijken.

Bewegingen, constructies en koppen lassen
De meeste wagenbouwers beginnen met het lassen van de bewegingen, de constructies waar de koppen op moeten komen tijdens Moesmaandag en de frames voor de koppen worden gelast zodat de vormers kunnen beginnen. Vaak is het zo dat bepaalde bewegingen terug komen op de nieuwe wagen. Goed bruikbare bewegingen, zoals de wip, het rond draaien van verschillende poppen en de kogelbeweging werken goed. Meestal is het zo dat bewegingen die ‘lomp’ te bedienen zijn het beste werken. Wat je als toeschouwer van ver ziet bewegen maakt indruk. Maar vergeet de details niet: een klein popje dat ronddraait op een ruitenwissermotortje, een zee die beweegt etc. De meeste bewegingen zie je wel terug bij alle clubs. Er komt heel wat bij kijken!
Toch zijn er een aantal clubs die proberen elk jaar een nieuwe beweging te verzinnen. Dit valt niet mee, de constructies worden te groot, moeilijk weg te vormen of het is technisch niet mogelijk. Toch wordt hier over het algemeen een creatieve oplossing voor gevonden. Carnavalsclub Klore Kwats heeft bijna ieder jaar wel een schitterende nieuwe beweging op de wagen gefabriceerd. Denk maar eens aan een rad dat voortbewogen werd door twee mensen in dat rad zelf, een kraan die twee poppen over een hek tilde, een boot en een hobbelpaard. De laatste jaren proberen meerdere clubs nieuwe bewegingen te verzinnen. Is een goede ontwikkeling.

Vormen en plakken
Als de lassers een heel eind klaar zijn kan er gevormd worden. Dit is een cruciaal onderdeel van het bouwen van een wagen. Je kunt met schilderen veel goed maken, maar je kunt slecht gevormde poppen er niet beter van maken. Vormen is een vak apart. Voor het vormen wordt er gebruik gemaakt van kippengaas. Dit is flexibel, makkelijk om te plakken en goed te vormen. De gaas wordt niet te strak om een geraamte gevormd, daarna worden de losse onderdelen zoals ogen, oren, neuzen, hoedjes etc. er aan gevormd. Als dit gebeurt is kan er geplakt worden. De meeste vinden dit niet echt prettig werk omdat het over het algemeen koud en erg nat is. Er wordt gebruik gemaakt van telefoonboekenpapier en wit computerpapier. Deze worden ingesmeerd met behangplak.


Er komt heel wat bij kijken
Dit werk is het meest tijdrovend. Voor dat je een hele wagen geplakt hebt (twee lagen) ben je een hele tijd verder. Het witte computerpapier komt er als tweede laag op. Hierdoor wordt het steviger en kun je er mooier op schilderen. De laatste jaren wordt er veelal gebruik gemaakt van 1 laag papier. Dit is speciaal papier wat dikker is. Nu hoef je dus maar 1 laag te plakken en er kan al geschilderd worden

Het schilderen van de wagen
Over het algemeen worden de koppen geschilderd door degene die deze ook gevormd heeft. Ook hier geldt: schilderen is een vak apart. Voor het schilderen wordt latex op waterbasis gebruikt. Sinds een jaar of vijftien is het gebruikelijk om koppen ‘over te laten lopen’. Dit houdt in dat er tinten verf in elkaar worden overgelopen om een mooier effect te krijgen.
De onderkant van de wagen wordt als laatste geschilderd. De druppels verf die geknoeid zijn kunnen dan worden weggewerkt.


Afwerken van de wagen
Zoals je ziet doet schilderen veel. Maar dat is nog niet alles. De wagen dient ook nog afgewerkt te worden. Dit kan op verschillende manieren. De laatste tijd kiezen de meeste clubs ervoor om figuurtjes op de poppen te plakken in plaats van te schilderen. Schilderen kan ook, maar is moeilijker en tijdrovend. Als dit allemaal gebeurt is dan is de wagen klaar dan kan hij worden opgebouwd.

Opbouwen van de wagen
Dan komt voor de wagenbouwer het mooiste moment: Passen de koppen op de lijven en werken de bewegingen nog? Dit zie je pas op Moesmaandag tijdens het opbouwen. Verschillende bedrijven stellen hun materieel beschikbaar om de wagens op te bouwen. Dit is grote klasse, zonder deze bedrijven zou de optocht niet door kunnen gaan!


Deel dit met anderen